Acne keloïdalis nuchae

Acne keloïdalis nuchae is een chronische ontsteking van de haarwortels die gepaard gaat met ontsierende littekenvorming en plaatselijke haaruitval. De term “acne” is eigenlijk onjuist omdat het ziekteproces primair de haarwortelzakjes en niet zoals bij acne, de talgklieren aantast. Een betere term is wellicht “folliculitis (= ontsteking haarwortelzakje) keloidalis”. Deze aandoening komt vooral voor op het achterhoofd en in de nek regio. Omdat de afwijkingen op de kruin of elders aan het behaarde hoofd kunnen voorkomen, wordt de term “nuchae” (= “nek”) ook weleens weggelaten.  Acne keloïdalis komt voornamelijk voor bij (jonge) negroïde volwassen mannen. Ook bij zwarte vrouwen en witte mannen zou het kunnen ontstaan. De aandoening is niet besmettelijk. 

 

Het uitingsbeeld 
De aandoening begint met kleine ronde huidkleurige, vast aanvoelende bultjes en soms met puistjes gelokaliseerd in de nek of op het achterhoofd. Soms komen de afwijkingen ook voor op de kruin of elders aan het behaarde hoofd, zoals de baardstreek. In het begin zijn er nog haartjes te zien die uit de bultjes steken. Later vloeien de bultjes samen en vormen een vast aanvoelende haarloze verlittekende plakkaat. De afwijkingen kunnen klachten geven zoals pijn, branderigheid of jeuk, maar geven vooral cosmetische klachten. Indien er een infectie of een abces ontstaat komt er pus uit de huid, waarbij er ook pijn en plaatselijk een kloppende zwelling kan optreden. 

De oorzaak 
Door een nog onbekende oorzaak ontstaat er een ontstekingsreactie die gericht is tegen de haarwortelzakjes. De haarwortelzakjes gaan daarbij kapot met een overdreven formatie van littekenweefsel; dit laatste noemt men “keloïd”. Ter plaatse van de zieke huid groeit geen haar meer; er ontstaat een kale plek. De ontstekingsreactie kan gecompliceerd worden doordat bacteriën zich ter plaatse kunnen ophopen en een infectie veroorzaken; hierdoor ontstaan de puskoppen die soms kunnen overgaan in een abces (= diepe pussende infectie). 
Factoren zoals bacteriën, gisten, schimmels, overmatige talgproductie, cosmeticagebruik, wrijving door kraag, wondjes tijdens een knipbeurt, en hormonen zijn in het verleden geopperd als mogelijke oorzaken. Tegenwoordig neemt men aan dat deze factoren óf helemaal geen rol spelen óf slechts een bijrol spelen bij het ontstaan van de aandoening. Acne keloïdalis heeft niets te maken met ingegroeide haren. 

 

Behandelingen 

Eerstelijnszorg (zonder verwijzing toegankelijk) 

De huisarts kan op verschillende manieren hulp bieden bij acne keloïdalis. Een huisarts behandeld de acne middels medicatie, zoals lokale middelen (lotions en crèmes enzovoort) en orale middelen (via mond en slokdarm, zoals tabletten). Antibiotica wordt meestal voorgeschreven bij de ernstigere vorm, hormonale therapie wordt ook weleens ingezet. De zorgverzekeraar biedt meestal een vergoeding voor antibiotica. Crèmes met benzoylperoxide en retinoïden worden jammer genoeg niet vergoed. Als de huisarts na het onderzoek vindt dat acne behandelingen de beste stap is voor de vermindering van de acne, wordt er doorgestuurd naar een huidtherapeut of dermatoloog. Deze disciplines zijn gespecialiseerd in de huid en kunnen verschillende acne behandelingen aanbieden. De huidtherapeut is ook beschikbaar zonder verwijzing van de huisarts, de zogeheten directe toegankelijkheid. Hieronder staat beschreven wat de huidtherapeut allemaal kan betekenen voor jou. Daarnaast kan de huisarts begeleiding op maat aanbieden voor de mogelijke psychosociale gevolgen van acne, zoals bijvoorbeeld schaamte. 

 

De behandeling bij de huidtherapeut zal bestaan uit lasertherapie met behulp van de Nd:YAG 1064nm laser. Door de laserbehandeling zal de haargroei verminderen waardoor de ingroei van haren wordt verkleind. De laserbehandeling is helaas niet op het gehele schedel mogelijk omdat dit meestal cosmetisch niet gewenst is. In sommige gevallen kan een chemische peeling ook een bijdrage leveren. Door de opperhuid te verdunnen wordt de kans op ontstekingen verkleind. Daarnaast kan de chemische peeling het wondgenezingsproces versnellen en ontstekingen reduceren. In geval van diepe onstekingsprocessen wordt vaak ook lokale of orale antibiotica geadviseerd in afstemming met huisarts of dermatoloog. De hoogte van een eventuele vergoeding en de eisen die de zorgverzekeraar daaraan stelt zijn verschillend. Acnetherapie door een huidtherapeut valt onder de aanvullende verzekering. Raadpleeg daarom de polisvoorwaarden van jouw zorgverzekering om te controleren of je recht hebt op een (gedeeltelijke) vergoeding van de behandelingen. Klik hier voor een overzicht van alle aanvullende verzekeringen die een vergoeding bieden voor acnetherapie.  Enthousiast geworden? Maak dan een afspraak met een huidtherapeut, zodat jullie samen kunnen kijken wat de beste aanpak is voor jouw acne! Klik hier om snel een huidtherapeut bij jou in de buurt te vinden. 

 

Tweedelijnszorg (verwijzing van huisarts benodigd) 

De huisarts kan doorverwijzen naar de dermatoloog. Dat gebeurt meestal wanneer er twijfel bestaat over de diagnose, wanneer er specifieke medicatie (bijvoorbeeld isotretinoïne, ofwel roaccutane) voorgeschreven moet worden of voor de behandeling van overgebleven littekens en rode vlekjes. De dermatoloog kan verschillende soorten medicatie voorschrijven, afhankelijk van de ernst van de acne. Daarnaast kan de dermatoloog, net zoals de huidtherapeut, verschillende behandelingen aanbieden tegen acnelittekens. Denk hierbij aan: chemische peelings, (micro)dermabrasie, licht- en laserbehandelingen en microneedling. Wanneer je een doorverwijzing hebt naar de dermatoloog, vergoedt de basisverzekering de acnebehandeling. De meeste medicijnen worden ook vergoed vanuit de basisverzekering. De kosten vallen dan onder het eigen risico, let daarbij wel op dat je naar een instelling gaat waarmee je zorgverzekeraar een contract heeft! De eerder beschreven behandelingen kunnen dus ook door een huidtherapeut worden uitgevoerd, mits deze is opgenomen in het kwaliteitsregister voor paramedici. Dat register toont aan of de huidtherapeut daadwerkelijk voldoet aan de kwaliteitseisen, niet geheel onbelangrijk dus! 

 

Benieuwd geworden naar wat bovenstaande behandelingen inhouden? Bekijk dan de pagina ‘Behandelingen’. 

 

Wat je er zelf aan kunt doen 

Naast het ondergaan van behandelingen, kun je zelf ook aan de slag met je acne. Je kunt bijvoorbeeld starten met het aanpassen van jouw huidverzorgingsroutine. Benieuwd geworden? Bekijk dan de pagina ‘Acne zelf aanpakken’, deze staat vol met tips & tricks over acne, zoals informatie over passende ingrediënten. 

 

Tips bij acne keloïdalis nuchae 

  • Haren niet te kort afscheren (tondeuse mag, maar dan wat hoger instellen).  
  • Voorkom in de nek irritatie door schurende kleding (te strakke overhemden, harde kraag, niet-schone kleding). 
  • Geen haarvet of olie gebruiken. 

 

Afsluiting 

Vond je deze informatie interessant of herken jij jouw huidprobleem niet in bovenstaande informatie en ben je benieuwd welke vorm van acne je dan wél hebt? Bekijk dan onze andere pagina’s! 

 

Literatuur 

  • De Groot, A. C., Toonstra, J., & Lorist, J. M. (2012). Dermatologie voor huidtherapeuten. Den Haag: Boom Lemma uitgevers  
Rating: 5 sterren
6 stemmen

Reactie plaatsen

Reacties

Er zijn geen reacties geplaatst.