Acne inversa

Het uitingsbeeld 
Acne inversa (ook wel hidradenitis suppurativa of acne ectopica genoemd) wordt gekenmerkt door pijnlijke ontstekingen in de lichaamsplooien, vooral de oksels en de liezen. Ook de plooi onder of tussen de borsten, de venusheuvel, de balzak (scrotum), de schaamlippen, het gebied rond de anus en de billen kunnen meedoen. De ontsteking lijkt in het begin op een kleine steenpuist. Later wordt deze groter en dieper en het kan zelfs openbarsten, waarbij grote hoeveelheden talg en pus (etter) kunnen vrijkomen. 

Wanneer de huid weer geneest kunnen er littekens achterblijven. Op de langere termijn kunnen er gangen in de huid ontstaan, die sinussen/fistels worden genoemd. Ook komen grote mee-eters voor en kunnen cysten en abcessen (holtes in de huid) ontstaan. De pussende afscheiding uit cysten, ontstekingen en sinussen kunnen een onaangename geur veroorzaken. 

De aandoening komt bij ongeveer 1% van de wereldbevolking voor. Acne inversa van de liezen komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. In de oksels komt het vaker voor bij mannen. Vrouwen hebben 3x meer kans om acne inversa te ontwikkelen dan mannen. Je ontwikkelt acne inversa op een gemiddelde leeftijd van 22 jaar. 

 

De oorzaak 

Waarom mensen acne inversa krijgen is nog onduidelijk. Vele factoren zouden invloed hebben op het ontstaan en verergeren van de huidafwijkingen: 

  • Hormonale factoren: Zowel mannelijke en vrouwelijke geslachtshormonen spelen waarschijnlijk een rol. Zelden begint de aandoening namelijk vóór de puberteit. De klachten kunnen verergeren tijdens de menstruatie en juist verbeteren tijdens en na de menopauze. Verergering tijdens gebruik van een orale anticonceptiepil is ook mogelijk. De afwijkingen verbeteren door behandeling met anti-mannelijk hormoonpreparaten. Tot nu toe zijn er echter geen duidelijke afwijkingen gevonden in de hormonale functies van de man of de vrouw met acne inversa. 
  • Bacteriën: Bacteriën worden in tenminste 50% van de huidafwijkingen gevonden. Stafylokokken en anaerobe worden het meest uit de huid gekweekt. Deze bacteriën spelen een rol bij het onderhouden van de aandoening en zijn niet zozeer de veroorzakers van de ziekte. 
  • Overgewicht: Er bestaat de indruk dat veel gezette vrouwen aan acne inversa lijden. Zweten en wrijving kunnen juist bij deze mensen de afwijkingen nog extra verergeren. Volgens vele studies hebben tussen de 50 en 80% van de mensen overgewicht. 
  • Erfelijke factoren: Meer dan 25% van de patiënten heeft een eerstegraads familielid met acne inversa. 
  • Ziekte van Crohn: Acne inversa en de ziekte van Crohn (een chronische ontsteking van de darmen) komen vaak tegelijk voor bij dezelfde patiënt. Het precieze verband is nog niet opgehelderd. 
  • Overige factoren: Duidelijke uitlokkende factoren zijn roken, zweten, warmte, stress, vermoeidheid, strakke kleding en wrijving. Het is nog onbekend of stoppen met roken een gunstige invloed heeft op het ziektebeloop. Het geneesmiddel lithium kan mogelijk een acne inversa verergeren of uitlokken. Scheren, epileercrèmes en het gebruik van deodorant lijken geen rol te spelen in het ontstaan van acne inversa. De rol van suikerziekte is nog onduidelijk. 

 

Behandelingen 

Eerstelijnszorg (zonder verwijzing toegankelijk) 

De huisarts kan op verschillende manieren hulp bieden bij acne inversa. Een huisarts behandeld de acne middels medicatie:  

  • Lokale antibiotica middelen. Middelen zoals chloorhexidine, jodium, clindamycine en erythromycine kunnen de hoeveelheid bacteriën verminderen en hiermee de kans op een infectie helpen verminderen. Deze middelen hebben geen effect op bestaande diepere ontstekingen, abcessen of fistels. 
  • Orale antibiotica. Bepaalde antibiotica, waaronder tetracycline, doxycycline en minocycline, hebben naast een antibacteriële ook een ontstekingsremmende werking. Deze middelen hebben dus een dubbele werking. Deze antibiotica dienen minimaal 6 weken te worden gebruikt. Bij secundaire bacteriële infecties en abcessen kunnen antibiotica ook kortdurend worden gegeven. Men kiest dan voor wat sterkere, breedspectrum antibiotica, zoals augmentin of claritromycine. 
  • Middelen die de talgvorming verminderen. Vrouwen komen in aanmerking voor behandeling met de orale anticonceptiepil. Dit middel heeft een anti-androgene werking, dat wil zeggen: het werkt het effect van het mannelijke hormoon tegen. Het mannelijke hormoon zou immers invloed hebben op de ziekte. Soms wordt daar een ander antiandrogeen hormoon aan toegevoegd, Androcur (cyproteronacetaat) gedurende de eerste 10 dagen van de strip. Deze middelen dien je minimaal 6 tot 12 maanden te gebruiken voordat het effect zichtbaar wordt. Het effect bij acne inversa is minder goed dan bij gewone acne. 
  • Andere middelen die de talgvorming verminderen zijn zogenaamde “vitamine A-zuur afgeleiden”. Bekende voorbeelden zijn Roaccutane (isotreteoïne)  en Neotigason (acitretine). Roaccutane blijkt echter bij acne inversa minder goed te werken dan bij gewone acne. Een mogelijke verklaring hiervoor is dat bij acne inversa niet zozeer de talgproductie is toegenomen maar dat de talgafvoer in de gangen is geblokkeerd. Neotigason werkt beter omdat dit middel tevens de verhoorning doet verminderen, hierdoor kan de talg wat beter worden afgevoerd. Beide middelen kunnen echter aanzienlijke bijwerkingen hebben en mogen niet gebruikt worden bij zwangerschap. 
  • Ontstekingsremmende middelen. Bij actieve ontstekingen en plotselinge verergeringen kan de huisarts besluiten kortdurend (1 tot 2 weken) te behandelen met een stootkuur orale prednisolon. Hierdoor zal de ontsteking snel tot rust kunnen worden gebracht. Prednisolon is niet geschikt voor lange termijn behandeling. 
    Triamcinolonacetonide (net als prednisolon, ook een corticosteroïd) kan plaatselijk worden ingespoten bij hardnekkige, kleinere onderhuidse bulten. 
    Dapson kan ook bij sommige patiënten baat hebben. Het is een chemotherapeuticum met zowel antibiotische als ontstekingremmende effecten. Het middel moet minimaal 2 tot 4 weken worden gegeven. 
  • Combinatiebehandeling. Een veel toegepaste combinatiebehandeling is clindamycine tweemaal daags 300 mg en rifampicine tweemaal daags 300 mg voor 2 tot 4 maanden. Na deze periode wordt de behandeling gestopt en vervangen door een ander afweerremmend middel die wel geschikter is als onderhoudsbehandeling. Voorbeelden daarvan zijn dapson, tetracycline of ciclosporine. 
  • Biologicals. Biologicals zijn gemodificeerde lichaamseigen eiwitten (waaronder antilichamen, cytokines en fusie-eiwitten) die aangrijpen op specifieke stappen in het verstoorde afweerproces dat bij acne inversa wordt gezien. Biologicals worden al jaren toegepast bij de behandeling van psoriasis. Recentelijk zijn met deze middelen ook goede resultaten geboekt bij patiënten met acne inversa. Biologicals worden alleen ingezet wanneer andere (ontstekingsremmende) middelen hebben gefaald. 

 

De huidtherapeut behandelt verschillende vormen van acne, vaak in samenwerking met de huisarts of andere specialisten. Daarnaast behandelt een huidtherapeut ook acnelittekens. Er is geen standaardbehandeling voor acne, de huidtherapeut stelt samen met de patiënt een passend behandelplan op. Behandelingen die de huidtherapeut kan uitvoeren bij acne inversa is lasertherapie en elektrische epilatie. Door de haren in de huidplooien bijvoorbeeld weg te laseren, wordt de vorming van acne inversa voorkomen. De hoogte van een eventuele vergoeding van de behandeling en de eisen die de zorgverzekeraar daaraan stelt zijn verschillend. Acnetherapie door een huidtherapeut valt onder de aanvullende verzekering. Raadpleeg daarom de polisvoorwaarden van jouw zorgverzekering om te controleren of je recht hebt op een (gedeeltelijke) vergoeding van de behandelingen. Klik hier voor een overzicht van alle aanvullende verzekeringen die een vergoeding bieden voor acnetherapie.  Enthousiast geworden? Maak dan een afspraak met een huidtherapeut, zodat jullie samen kunnen kijken wat de beste aanpak is voor jouw acne! Klik hier om snel een huidtherapeut bij jou in de buurt te vinden. 

 

Tweedelijnszorg (verwijzing van huisarts benodigd) 

De huisarts kan doorverwijzen naar de dermatoloog of chirurg. Deze specialisten kunnen door middel van operatieve behandelingen de abcessen en fistels verwijderen. Hier volgen enkele voorbeelden van operatieve behandelingen: 

  • Ontlasten van een abces. Hierbij wordt onder lokale verdoving een kleine snede gemaakt in een abcesje, waarna het pus kan uitvloeien. Dit geeft een snelle verlichting van de pijnklachten. 
  • Deroofing. Dit betekent letterlijk “het dak erafhalen”. De methode wordt toegepast bij cysten en fistels (onderhuidse holtes en gangetjes). Onder plaatselijke verdoving wordt het dak van de cyste of fistel met een mesje of met behulp van elektrocoagulatie verwijderd. De randen van de openliggende huiddeel wordt vlakgemaakt. De ontstane wond blijft open en wordt bedekt met een vet gaas en een antibioticazalf. Dagelijkse reiniging met water is nodig omdat er nog altijd wondvocht kan lekken. Vanuit de bodem kan dan weer nieuw huid ontstaan. Genezing duurt tussen de 2 en 4 weken. 

 

Wat je er zelf aan kunt doen 

Naast het ondergaan van behandelingen, kun je zelf ook aan de slag met je acne. Je kunt bijvoorbeeld starten met het aanpassen van jouw huidverzorgingsroutine. Benieuwd geworden? Bekijk dan de pagina ‘Acne zelf aanpakken’, deze staat vol met tips & tricks over acne, zoals informatie over passende ingrediënten. 

 

Algemene adviezen voor acne inversa: 

  • Stop met roken 
  • Afvallen bij overgewicht 
  • Katoenen ondergoed dragen 
  • Goede lokale hygiëne 

 

Daarnaast bestaat er een patiëntenvereniging voor patiënten met hidradenitis suppurativa (acne inversa). Zij zetten zich in voor een vroegtijdige diagnose en goede behandeling van hidradenitis suppurativa. Zij geven ook voorlichting en bevorderen persoonlijk contact tussen de patiënten. Klik hier om naar de website te gaan. 

 

Afsluiting 

Vond je deze informatie interessant of herken jij jouw huidprobleem niet in bovenstaande informatie en ben je benieuwd welke vorm van acne je dan wél hebt? Bekijk dan onze andere pagina’s! 

 

Literatuur 

Rating: 5 sterren
6 stemmen

Reactie plaatsen

Reacties

Er zijn geen reacties geplaatst.