Het uitingsbeeld  

Rosacea is een veelvoorkomende chronische, niet besmettelijke huidaandoening in het gezicht gekenmerkt door symmetrische rode verkleuringen van met name de wangen en de neus. Rosacea betekent letterlijk ‘rood als een roos’. Andere klachten kunnen zijn: brandende en stekende huid, jeuk, verdikking van de huid, zichtbare vaatjes en rhinophyma (verdikking van de huid van de neus). Soms zijn er ook rode bultjes en puistjes aanwezig. Ook is typisch voor deze huidaandoening dat er oculaire klachten kunnen optreden. Dit betekent dat er naast de gebruikelijke symptomen ook oogklachten kunnen voorkomen. De gebruikte medische term ‘acne rosacea’ is wat verwarrend, omdat rosacea niks met acne te maken heeft. Rosacea komt op een iets latere leeftijd voor, meestal tussen het dertigste en vijftigste levensjaar en dan voornamelijk bij vrouwen met lichte huidtypes.  

De oorzaak 

De precieze oorzaak van rosacea is niet bekend. Er bestaan vele theorieën over de ontstaanswijze, zoals: afwijkingen in de kleine bloedvaten, een abnormale ontstekingsreactie en een verhoogde doorbloeding waarbij de vaatjes groter zijn en meer aan de oppervlakte liggen. Wel is bekend dat het vaak familiair optreedt. Als je naaste familie last heeft van rosacea, bestaat er een kans dat het ook bij jou kan ontstaan.  

Behandelingen 

Eerstelijnszorg (zonder verwijzing toegankelijk)  

De huisarts kan op verschillende manieren hulp bieden bij acne rosacea. Een huisarts behandeld de acne middels medicatie, zoals lokale middelen (lotions en crèmes enzovoort) en orale middelen (via mond en slokdarm, zoals tabletten). Antibiotica wordt vaak voorgeschreven voor rosacea. Deze middelen werken goed bij rosacea doordat ze ook ontstekingsremmende effecten hebben. De zorgverzekeraar biedt meestal een vergoeding voor antibiotica. Crèmes met benzoylperoxide en retinoïden worden jammer genoeg niet vergoed. Als de huisarts na het onderzoek vindt dat eventuele extra behandelingen de beste stap is voor de vermindering van de rosacea, wordt er doorgestuurd naar een huidtherapeut of dermatoloog. Deze disciplines zijn gespecialiseerd in de huid en kunnen verschillende behandelingen aanbieden. De huidtherapeut is ook beschikbaar zonder verwijzing van de huisarts, de zogeheten directe toegankelijkheid. Hieronder staat beschreven wat de huidtherapeut allemaal kan betekenen voor jou. Daarnaast kan de huisarts begeleiding op maat aanbieden voor de mogelijke psychosociale gevolgen van acne en rosacea, zoals bijvoorbeeld schaamte. 

De huidtherapeut behandelt verschillende vormen van acne, vaak in samenwerking met de huisarts of andere specialisten. Er is geen standaardbehandeling voor rosacea, de huidtherapeut stelt samen met de patiënt een passend behandelplan op. Behandelingen die de huidtherapeut kan uitvoeren bij acne rosacea zijn onder andere: manuele huidreiniging (indien er sprake is van puistjes), een chemische peeling met melkzuur, licht- en lasertherapie met de IPL of ND:Yag laser (gemiddeld 6 behandelingen). Ook kunnen de aanwezige vaatjes in het gezicht behandeld worden middels coagulatie.Daarnaast kan de huidtherapeut productadviezen geven en meedenken over eventuele camouflage. Alle behandelingen kunnen ook met elkaar gecombineerd worden voor een optimaal resultaat. De hoogte van een eventuele vergoeding en de eisen die de zorgverzekeraar daaraan stelt zijn verschillend. Acnetherapie door een huidtherapeut valt onder de aanvullende verzekering. Raadpleeg daarom de polisvoorwaarden van jouw zorgverzekering om te controleren of je recht hebt op een (gedeeltelijke) vergoeding van de behandelingen. Klik hier voor onze pagina met een overzicht van alle aanvullende verzekeringen die een vergoeding bieden voor acnetherapie.  Enthousiast geworden? Maak dan een afspraak met een huidtherapeut, zodat jullie samen kunnen kijken wat de beste aanpak is voor jouw acne! Klik hier om snel een huidtherapeut bij jou in de buurt te vinden. 

Tweedelijnszorg (verwijzing van huisarts benodigd)  

De huisarts kan doorverwijzen naar de dermatoloog. Dat gebeurt meestal wanneer er twijfel bestaat over de diagnose, wanneer er specifieke medicatie (bijvoorbeeld isotretinoïne, ofwel roaccutane) voorgeschreven moet worden of voor de behandeling van overgebleven littekens en rode vlekjes. De dermatoloog kan verschillende soorten medicatie voorschrijven, afhankelijk van de ernst van de acne. Ook kan de dermatoloog licht- en lasertherapie toepassen bij de rosacea. Wanneer je een doorverwijzing hebt naar de dermatoloog, vergoedt de basisverzekering de acnebehandeling. De meeste medicijnen worden ook vergoed vanuit de basisverzekering. De kosten vallen dan onder het eigen risico, let daarbij wel op dat je naar een instelling gaat waarmee je zorgverzekeraar een contract heeft! De eerder beschreven behandelingen kunnen dus ook door een huidtherapeut worden uitgevoerd, mits deze is opgenomen in het kwaliteitsregister voor paramedici. Dat register toont aan of de huidtherapeut daadwerkelijk voldoet aan de kwaliteitseisen, niet geheel onbelangrijk dus!  

Benieuwd geworden naar wat bovenstaande behandelingen inhouden? Bekijk dan de pagina ‘Behandelingen’. 

Wat je er zelf aan kunt doen  

Triggers  

Hieronder zijn een aantal triggers voor rosacea opgesomd. Om opvlammingen van rosacea te vermijden, is het aan te raden om deze triggers te vermijden. Niet iedereen is even gevoelig voor elke trigger. Wanneer jij erachter wilt komen welke triggers jouw rosacea verergeren, is het verstandig om een dagboekje bij te houden met bijvoorbeeld informatie over wat je hebt gegeten/ ondernomen en wat dit met je rosacea deed. Weersomstandigheden zoals Uv-licht, warmte en kou, vochtigheid en wind 

• Dranken zoals alcohol en warme dranken 
• Voedsel zoals soja, kruiden (met name pittig eten), zuivelproducten en histaminerijke producten 
• Stress en emoties zoals woede, angst en schaamte 
• ‘Ruwe’ behandelingen zoals scrub, bindweefselmassage en microdermabrasie 
• Irriterende ingrediënten in producten, zoals alcohol en menthol 
• Roken 
• Bepaalde medicatie, zoals corticosteroïden of vaatverwijdende middelen 

Hieronder worden een aantal van deze triggers verder toegelicht. 

Voeding  

Voeding kan een belangrijke rol hebben bij patiënten met rosacea. Zo zijn er voedingsmiddelen die de rosacea kunnen verergeren, ook wel 'triggers' genoemd. Een voorbeeld hiervan zijn warme dranken, zoals koffie en thee. De vaatjes in het gezicht kunnen door warme dranken gaan verwijden, waardoor de roodheid toeneemt. Veelvoudige alcohol inname (bijvoorbeeld wijn en likeuren) kan ook tot deze reactie lijden. Pittig eten is ook een trigger, door pittige voedingsmiddelen kunnen de vaatjes ook verwijden. Daarnaast zou histaminerijk voedsel ook rosacea kunnen beïnvloeden. Beruchte histaminebronnen zijn: tomaten, spinazie, advocado, mango, kiwi, aardbeien en kruiden zoals kaneel en koriander.  De lijst met histaminerijke producten is erg lang, die zullen we jullie besparen. Wanneer je hier wel in geïnteresseerd bent, kun je deze lijst opzoeken of eventueel eens contact opnemen met een diëtist. Zij kunnen je goed adviseren en informeren over voeding.  

Leefstijl 

Bepaalde gewoontes of activiteiten kunnen een verergering van de rosacea veroorzaken. Zonlicht is een van de grootste triggers voor rosacea. De warmte en Uv-straling kunnen zorgen voor een blijvende verwijding van de vaatjes op het gezicht. Daarom is het aan te raden om zoveel mogelijk uit de zon te blijven en om altijd zonbescherming te gebruiken. Er is bewezen dat roken ook een slecht effect kan hebben op rosacea, roken kan de klachten zoals roodheid en ontstekingen verergeren. Snelle wisselingen in het weer kunnen ook invloed hebben op rosacea. Door de wisseling in het weer moeten de vaatjes in het gezicht zich snel aanpassen aan een andere temperatuur, waardoor ze blijvend kunnen verwijden. Ook (intensief) sporten kan invloed hebben op rosacea. Door inspanning en de bijkomende warmte, kunnen de vaatjes in het gezicht gaan verwijden.  

Huidverzorging  

Goede huidverzorging is belangrijk bij rosacea, dit is belangrijk voor het herstel van de huid en voor het verlichten van de symptomen. Aangezien de barrièrefunctie (bescherming van de huid tegen invloeden van buitenaf) van de huid bij rosacea is verminderd, zijn huidverzorgingsproducten die deze barrièrefunctie verbeteren nodig bij rosacea.   

Gezien de verminderde barrièrefunctie van de huid is een milde huidreiniging belangrijk. Milde reinigingsmiddelen zijn bijvoorbeeld synthetische reinigers en middelen zonder lipide. Synthetische reinigers bevatten namelijk minder dan 10% zeep en hebben een gunstige pH-waarde (zuurgraad) van 5.5-7, waardoor ze minder irriteren dan andere zepen. Lipide vrije reinigers hebben daarentegen juist een neutrale of lichtzure pH-waarde, ze schuimen niet en laten een vocht inbrengende laag achter op de huid. Tijdens het aanbrengen van de reiniger is het gebruik van lauwwarm water belangrijk, gebruik geen heet water. Heet water veroorzaakt vaatverwijding en een toename van de roodheid, wat de rosacea dus juist kan verergeren. 

Na het reinigen van het gezicht, is het gebruik van vocht inbrengende crèmes aan te raden. Deze crèmes zijn belangrijk voor het behandelen van rosacea, vanwege het vochtverlies in de huid. Zo’n crème werkt voornamelijk goed tegen het blozen en de roodheid. Deze crèmes kunnen namelijk de barrièrefunctie verbeteren en het gevoel van droogheid verminderen. Maar er zijn natuurlijk ook stoffen die je beter niet kunt gebruiken bij rosacea, omdat ze de huid mogelijk kunnen irriteren. Voorbeelden hiervan zijn: ureum, menthol en kamfer. Probeer hier dus, in de ingrediëntenlijst van huidverzorgingsproducten, op te letten. Daarnaast kun je het beste gebruik maken van parfumvrije producten, omdat geurstoffen de huid ook kunnen irriteren.  

Naast het gebruik van een vocht inbrengende crème, is het ook belangrijk om zonbescherming te gebruiken. Blootstelling aan zonlicht kan namelijk acute uitbarstingen van rosacea veroorzaken. Je kunt het beste gebruik maken van zonnebrand op crème basis, deze verminderd namelijk de kans op huidirritatie  

Om het jullie wat makkelijker te maken, doen wij een aantal aanbevelingen. Deze lijn ‘rosaliac’ van La Roche-Posay is speciaal ontwikkeld voor rosacea en bevat onder andere de werkzame ingrediënten glycerine (vochtbindend) en niacinamide (o.a. ontstekingsremmend). Daarnaast zijn de Tebiskin Sooth-Clean (reiniger) en de Tebiskin Sooth (crème) ook special ontwikkeld voor rosacea, deze lijn bevat kalmerende en hydraterende producten.  

Overige tips 

• Ga bij een vermoeden van rosacea altijd naar de huisarts. De huisarts kan je doorverwijzen naar de dermatoloog of huidtherapeut, zodat jullie samen de behandelmogelijkheden kunnen bespreken 
• Vermijd triggers die jouw rosacea verergeren 
• Je kunt rosacea camoufleren met bijvoorbeeld make-up. Wees wel alert op de producten hiervoor, gebruik bijvoorbeeld Lycogel. 
• Wanneer je last hebt van bijkomende oogklachten, zorg dan voor een goede ooghygiëne en maak dit kenbaar bij de huisarts. 
• Wanneer je merkt dat je veel moeite hebt met jouw rosacea, geef dit dan aan bij de huisarts. Psychologische hulp kan dan eventueel een uitkomst bieden. 

Afsluiting 

Vond je deze informatie interessant of herken jij jouw huidprobleem niet in bovenstaande informatie en ben je benieuwd welke vorm van acne je dan wél hebt? Bekijk dan onze andere pagina’s! 

Literatuurlijst 

• Abokwidir, M., & Feldman, S. R. (2016). Rosacea Management. Skin Appendage Disorders, 2, 26-34. https://doi.org/10.1159/000446215.    
• Chauhan, N., & Ellis, D. A. (2013). Rosacea. Facial Plastic Surgery Clinics of North America, 21(1), 127–136. https://doi.org/10.1016/j.fsc.2012.11.004  
• De Groot, A. C., Toonstra, J., & Lorist, J. M. (2012). Dermatologie voor huidtherapeuten. Den Haag: Boom Lemma uitgevers. 
• Diba beautycenter. (z.d.). Rosacea [Foto]. Geraadpleegd op 21 mei 2021, van https://dibabeautycenter.nl/portfolio-item/rosacea/ 
• Gold, L. M., & Draelos, Z. D. (2015). New and Emerging Treatments for Rosacea. American Journal of Clinical Dermatology, 16(6), 457–461. https://doi.org/10.1007/s40257-015-0156-2 
• Huidarts. (z.d.). Rosacea. Geraadpleegd op 19 mei 2021, van https://www.huidarts.com/huidaandoeningen/rosacea/ 
• Huidfonds. (z.d.). Rosacea. Geraadpleegd op 17 mei 2021, van https://www.huidfonds.nl/je-huid/huidaandoeningen/rosacea/ 
• Huidziekten. (z.d.). Rosacea (acne rosacea). Geraadpleegd op 19 mei, van https://www.huidziekten.nl/zakboek/dermatosen/rtxt/Rosacea.htm  
• Kurver, M., Van Putten, S., & Verduijn, M. (2020). NHG-Behandelrichtlijn Rosacea. Geraadpleegd op 21 mei 2021, van https://richtlijnen.nhg.org/files/pdf/144_Rosacea_september-2020.pdf 
• Nationaal huidcentrum. (z.d.). Rosacea: behandeling door de beste huidspecialisten [Foto]. Geraadpleegd op 21 mei 2021, van https://nationaalhuidcentrum.nl/behandelingen/rosacea/ 
• Scheinfeld, N., & Berk, T. (2010). A Review of the Diagnosis and Treatment of Rosacea. Postgraduate Medicine, 122(1), 139–143. https://doi.org/10.3810/pgm.2010.01.2107  
• Wollina, U. (2019). Is rosacea a systemic disease? Clinics in Dermatology, 37(6), 629–635. https://doi.org/10.1016/j.clindermatol.2019.07.032 
• Zip, C. (2017). The Role of Skin Care in Optimizing Treatment of Acne and Rosacea. Skin Therapy Letter, 22(3), 5-7.